Κλασικά σχέδια κουρτινών.
Εκκλησιαστικό Μέγαρο Ι. Ναού Παναγιάς Βωλάδος-Κάρπαθος.
Κουρτίνα.
Ποια η ετυμολογία της λέξης; Από που προέρχεται ο όρος!
Ας εξετάσουμε πρώτα τη λέξη αυλή.
Θα μου πείτε, τι σχέση μπορεί να έχει η αυλή με τις κουρτίνες! Υπομονή, συνεχίστε την ανάγνωση.
Στα αρχαία Ελληνικά η λέξη αυλή δηλώνει-σημαίνει, άλλοτε το μαντρί που βρίσκεται στους αγρούς και άλλοτε τον κοινό χώρο για ανθρώπους και ζώα που βρίσκεται μπροστά στην οικία και τον στάβλο (Όμηρος-Ιλιάδα), μιας και ο στάβλος ήταν κτισμένος κολλητά με την οικία. Δηλαδή η λέξη αύλις (η), είναι το μαντρί. Η λέξη συνυπάρχει στο σύνθετο έπαυλις, η αρχική σημασία της οποίας ήταν: πρόχειρο κτίσμα, μαντρί, για τη διανυκτέρευση ζώων. Αργότερα απέκτησε τη σημασία της αγροικίας και αργότερα της πολυτελούς κατοικίας με κήπο. Την ίδια ακριβώς σημασιολογική εξέλιξη παρατηρούμε και στη λατινική λέξη villa, η οποία δήλωνε τελικά την πολυτελή κατοικία του γαιοκτήμονα.
Η λέξη αυλή (>αύλις) προέρχεται από το αυ- και -λη (<λα). Το αυ- το εντοπίζουμε στο ρήμα ιαύω (ι-αύ-ω) και σημαίνει περνάω τη νύχτα μου(διανυκτερεύω), κοιμάμαι. Το -λη δηλώνει χώρο (στή-λη, νεφέ-λη και άλλα). Η αρχική σημασία της λέξης αυλή είναι μαντρί στους αγρούς. Μετά δήλωνε τον κοινό χώρο των ανθρώπων και των ζώων και μετά μόνο τον χώρο μπροστά στην κατοικία ή άλλο ιδιωτικό ή δημόσιο οίκημα.
Και πάμε τώρα στη σημερινή λέξη "Κουρτίνα".
Τον 13ο αιώνα μεταφραζόταν ως: "κρεμαστό πλαίσιο υφαντού υφάσματος που χρησιμοποιείται για να κλείσει ένα άνοιγμα ή να κλείσει το φως, να κλείσει ένα κρεβάτι ή να διακοσμήσει έναν βωμό", από τα παλιά γαλλικά cortine "κουρτίνα, ταπισερί, κουρτίνα, κουβέρτα", από τα Λατινικά cortina "κουρτίνα", από τα λατινικά cortem (Παλαιότερα cohortem) "περίβλημα, αυλή".
Νάτη πάλι η "αυλή".
Η αλλαγή νοήματος αρχίζει προφανώς με cortina και χρησιμοποιείται ως δάνειο-μετάφραση των Ελληνικών aulaia (κουρτίνα) στο Vulgate (Βουλγάτα ή Βουλγκάτα είναι η λατινική μετάφραση της Αγίας Γραφής που έγινε στο τέλος του 4ου αιώνα μ.Χ). Η ελληνική λέξη συνδέθηκε με το aule, επειδή στην «πόρτα-χώρισμα» που οδηγούσε στην αυλή ενός ελληνικού σπιτιού ήταν κρεμασμένο ένα πανί (υφαντό, κουρελού ή δέρμα ζώου).
Μεταφορικά από τις αρχές του 15ου αιώνα, εκφραζόταν ως "κάτι που κρύβει ή δείχνει". Από το 1590 ως "μεγάλο σεντόνι" που χρησιμοποιείται για να κρύψει τη σκηνή ενός θεάτρου.
Καταλήγοντας, αυλαία στα αρχαία Ελληνικά, ήταν και σήμαινε, το πανί-ύφασμα που διαχώριζε την αυλή από το κυρίως σπίτι. Τους διαμένοντες εντός της οικίας, από τα ζώα της αυλής (το μαντρί). Έτσι και στις μέρες μας, το ύφασμα που διαχωρίζει οπτικά τον εσωτερικό με τον εξωτερικό χώρο ενός σπιτιού με ένα ή δύο φύλλα, το ονομάζουμε αυλαία. Φανταστείτε πως κάποτε δεν υπήρχαν πόρτες και παράθυρα. Τα ανοίγματα αυτά καλύπτονταν εκτός των άλλων με διάφορα πανιά ή δέρματα.
Και πάμε τώρα στη μετάφραση.
Αυλαία στα Γαλλικά = Rideau
Αυλαία στα Αγγλικά = Curtain
Αυλαία στα Ιταλικά = Tenda
Αυλαία στα Γερμανικά = Vorhang
Αυλαία στα Ισπανικά = Cortina
Αυλαία στα Τούρκικα = Perde
Αυλαία στα Ρωσικά = Штора και πάει λέγοντας.
Σε όλες τις γλώσσες δεν μεταφράζεται η λέξη κουρτίνα, αλλά η αρχαία λέξη "αυλαία"
Εμείς βέβαια ως "γνήσιοι" Έλληνες-όπως πάντα, αποποιηθήκαμε την δική μας αρχαιότατη λέξη την οποία χρησιμοποιεί ο υπόλοιπος κόσμος και υιοθετήσαμε την Αγγλική ή την Ισπανική (όποια προτιμάτε) πιθανότατα για να εντυπωσιάσουμε τους πελάτες μας, ως ειδικοί και γνώστες του αντικειμένου. Αλλά και ίσως, επειδή οι πρώτες κουρτίνες με τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα πρωτοήρθαν από το εξωτερικό (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία).
Αργυρόπουλος Χρυσόστομος
